Αγαπητοί φίλοι.
Με κάποια καθυστέρηση σας στέλνω την
επισυναπτόμενη συνέντευξη τού καθηγητή κ. Μάνου
Δανέζη η οποία ομολογώ ήταν μια
πρωτοφανής εμπειρία, για μένα, στον χώρο τής σύγχρονης
σκέψης που θέτει επί
τάπητος το θέμα: Τί μέλλειν γενέσθαι;" σε μια νέα,
κυριολεκτικά βάση.
Βέβαια, κάποιοι περισσότερο ειδικοί
ίσως πουν ότι το περιεχόμενο τής συνέντευξης αυτής
δεν είναι κάτι το καινούργιο.
Δεν μ' ενδιαφέρει η αντίρρησή τους.
Προσεγγίζω το θέμα με τα μάτια ενός απλού ανθρώπου
που για πολλοστή φορά ακούει να
επιβεβαιώνεται το ότι, αν ο λόγος δεν γίνεται πράξη, αυτός
δεν έχει καμιά αξία.
Δυστυχώς, ζούμε σ' έναν κόσμο που
πολλά λέγονται και γράφονται, αλλά πολύ λίγα πράττονται
κι' αυτά μέχρι να φτάσουν στη ζωή
έχουν... ξεφτίσει.
Δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι πολύ
επιστήμονες, διαφορετικής εθνικής προέλευσης, έχουν κα-
ταθέσει το... οβολόν τους.
Δυστυχώς όμως οι φωνές τους
καλύπτονται από τα οργανωμένα συμφέροντα μ' αποτέλεσμα
να μην φτάνουν στ' αφτιά τών απλών
ανθρώπων και μάλιστα τών νέων στερώντας τους έτσι την
ευκαιρία να δουν ένα καλύτερο
αύριο.
Δεν αεροβατώ, αλλά έχω μάθει να
ξεχωρίζω τα... όνειρα από τα... οράματα. Ατυχώς, η σημερινή
νοοτροπία που επικρατεί δίνει ζωή
στα όνειρα και θάβει τα οράματα.
Ελπίζω και εύχομαι πολύ σύντομα να
δουν οι λαοί και ειδικά οι Έλληνες που είχαν την τύχη να
γεννηθούν στον παράδεισο τών 132.000
τ. χλμ. που λέγεται Ελλάδα την πραγματικότητα αυτή
για ν' απαγκιστρωθούν από τις
όποιες... αγκυλώσεις και... τσιμπλιάσματα.
Πρώτο βήμα για την απαιτούμενη αυτή
απαγκίστρωση είναι να διαθέσετε τον χρόνο και την απαι-
τούμενη... κατανόηση.
Ευχαριστώ θερμά τον αγαπητό μου φίλο
Α. Τ. (Αθήνα) για την προώθηση.
Φιλικώτατα.
Νι Κάππα (Αθήνα)
«Ζούμε σ’ ένα matrix…η ανατροπή είναι ζήτημα
χρόνου»
Μάνος Δανέζης
Συνέντευξη: Μαριάνθη
Πελεβάνη - Συνεντεύξεις - 04 / 05 / 2014
Επίκουρος καθηγητής Αστροφυσικής, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει
δημοσιεύσει δεκάδες άρθρα στον Τύπο, εκατοντάδες επιστημονικές εργασίες,
διαθέτει ένα πλούσιο συγγραφικό έργο βιβλίων Φυσικής, Αστροφυσικής Ιστορίας και
Φιλοσοφίας των Θετικών Επιστημών αλλά και κοινωνικού ενδιαφέροντος. Τα
τελευταία χρόνια οι ρηξικέλευθες απόψεις του γίνανε γνωστότερες από τις
τηλεοπτικές σειρές «Το Σύμπαν που αγάπησα» και «Έτσι βλέπω τον κόσμο» στην ΕΤ3,
όπου υπήρξε (μαζί με τον Δρ Ε. Θεοδοσίου) παρουσιαστής και επιστημονικός
υπεύθυνος. Παρακολουθώντας τον, δεν ξέρω να σας πω αν είναι
«ταπεινο-εκκεντρικός», «φευγάτος», ή και υπερ-ευφυής ως επιστήμονας αλλά
σίγουρα βαδίζει στον δικό του ρυθμό, προσπαθώντας να μας αλλάξει τον τρόπο που
βλέπουμε τον κόσμο. Ο λόγος για τον Μάνο Δανέζη.
Κύριε Δανέζη πιστεύετε ότι ο δυτικός κόσμος καταρρέει;
Σήμερα, όπως όλοι έχουμε αντιληφθεί, οι δυτικές
κοινωνίες διέρχονται μια περίοδο δραματικά αυξανόμενης κρίσης, η οποία συν τω
χρόνω αποσαθρώνει τις παγκόσμιες κοινωνικές δομές. Ως παράδειγμα
αναφέρουμε τη διεθνή οικονομική κατάρρευση που βιώνουμε σήμερα. Όπως είναι
φανερό η οικονομική κρίση δεν είναι το αίτιο, αλλά το αποτέλεσμα μιας
ολοκληρωτικής κατάρρευσης αξιών και ιδεών. Πίσω από την καταρρέουσα οικονομική
δομή, σε κοινωνικό και ηθικό επίπεδο, βρίσκεται ένας καταρρέον πολιτισμός και
ομάδες ανθρώπων που την υπηρετούν. Χαρακτηριστικό φαινόμενο αυτής της
κατάρρευσης είναι η εγκατάλειψη των αρχών της συλλογικότητας, της
κοινωνικότητας και του κοινοτικού πνεύματος, δηλαδή των βασικών στοιχείων
δόμησης του πολιτισμού μας.
Η συλλογικότητα έχει αντικατασταθεί από την
ιδιώτευση, την υποκειμενικότητα, την ατομικότητα και τον εγωκεντρισμό. Με τον
τρόπο αυτό η κοινωνία χάνει τη συνοχή της και αυτοδιαλύεται σε ένα σύνολο
συγκρουόμενων ατόμων. Το εγώ αντικαθιστά το εμείς. Το είμαι αντικαθίσταται από
το έχω. Με τον τρόπο αυτό ο δυτικός πολιτισμός από κοινωνικός, μετατρέπεται σε
εξατομικευμένο, υστερόβουλο, ωφελιμιστικό και συν τω χρόνω φθείρεται,
διαφθείρεται, και καταρρέει.
Δυστυχώς, η ιστορία
διδάσκει ότι όλοι οι πολιτισμοί του παρελθόντος κατέρρευσαν, μέσα σε τραγικές
ωδίνες, χωρίς οι διεφθαρμένες κοινωνικές δομές να το αντιλαμβάνονται και χωρίς
να είναι έτοιμες να τους αντικαταστήσουν με κάτι καλύτερο
Την πολιτισμικά μεταβατική περίοδο που διανύουμε, ελπίδα και
προσπάθειά μας πρέπει να είναι η δημιουργία όλων των αναγκαίων συνθηκών
προκειμένου η ιστορία να μην επαναληφθεί και η πολιτισμική μετάβαση, η οποία
είναι ήδη δρομολογημένη, να γίνει ομαλά χωρίς τις τραυματικές εμπειρίες άλλων
ιστορικών περιόδων.
Όπως διαπιστώνετε, ένα πολιτισμικό ρεύμα εκφράζει βασικά την
εκάστοτε προσπάθεια του ανθρώπου να ξεπεράσει και να ελέγξει τους φόβους του.
Τι φοβόμαστε σήμερα και πως μπορούμε να το ξεπεράσουμε;
Ένα βασικό και επιτακτικό ανθρώπινο συναίσθημα
είναι ο «φόβος», ο οποίος δημιουργείται από την έννοια της «ανάγκης». Σκοπός
και αίτιο της ανάπτυξης ενός πολιτισμικού ρεύματος είναι η προσπάθεια μιας
κοινωνίας να ξεπεράσει και να ελέγξει συλλογικά τρεις βασικές ομάδες φόβων, οι
οποίοι βρίσκονται σε άμεση σχέση και συνάρτηση με τριών ειδών πραγματικά και
πρακτικά γεγονότα. Ο πρώτος φόβος είναι ο φόβος της φυσικής ανθρώπινης
επιβίωσης, ο δεύτερος είναι ο φόβος της βίαιης δράσης του φυσικού περιβάλλοντος
και τέλος ο μεταφυσικός φόβος, δηλαδή ο φόβος που προκαλούν κάποια γεγονότα τα
οποία ξεφεύγουν από το πλαίσιο μιας λογικής ερμηνείας, η οποία θα είχε τη βάση
της στην εμπειρία των ανθρώπινων αισθήσεων, όπως ο θάνατος.
Προκειμένου ο άνθρωπος να κατασιγάσει αυτές τις
τρεις ομάδες φόβων δημιούργησε αντίστοιχα, τα «κοινωνικά συστήματα» από τα οποία
προήλθαν τα «πολιτικά συστήματα», την «επιστήμη» η οποία σε κάποιες περιπτώσεις
μετασχηματίζεται σε «τεχνολογία». και τέλος τη «θεολογία», η οποία αποτελεί τη
βάση πάνω στην οποία στηρίχθηκε η δημιουργία της έννοιας της «θρησκείας». Με
τον τρόπο αυτό δημιουργήθηκαν οι βασικοί τρεις πυλώνες ενός πολιτισμικού
ρεύματος. Στο πλαίσιο αυτών των τριών πολιτισμικών πυλώνων αναπτύσσονται
ανθρώπινες διοικητικές δομές οι οποίες, όλες μαζί, αποτελούν αυτό το οποίο
ονομάζουμε «κοσμική εξουσία». Όπως γίνεται φανερό, αυτό που οδηγεί σε
κατάρρευση έναν πολιτισμό δεν είναι η φιλοσοφική βάση τους, αλλά οι φιλοδοξίες,
ο δογματισμός και η διαφθορά, των ανθρώπων που συγκροτούν τις διοικητικές δομές
τους.
Όμως, όταν οι διοικητικές δομές των πολιτισμικών
πυλώνων διαφθαρούν, οι πολιτισμικοί πυλώνες και ο πολιτισμός γενικότερα
καταρρέουν, αφήνοντας τους ανθρώπινους φόβους να γιγαντωθούν εκ νέου. Τότε
δημιουργείται η αναγκαιότητα δημιουργίας ενός νέου πολιτισμικού ρεύματος το
οποίο θα πρέπει να είναι ικανό να κατασιγάσει τους νέους ανθρώπινους φόβους.
Όμως μια κοινωνία που κυριαρχείται από υπέρμετρους φόβους, είναι
μια υποταγμένη κοινωνία, ανίκανη να αντιδράσει λογικά και ήρεμα στην
αντιμετώπιση των προβλημάτων της. Μια φοβισμένη κοινωνία κυριαρχείται από την
αίσθηση του πανικού, της οργής, της ανεξέλεγκτης βίας. Μια φοβισμένη κοινωνία
είναι μια εύκολα χειραγωγούμενη κοινωνία. Το γιγάντωμα των αναγκών και των
φόβων μας, μας στερεί το υπέρτατο ανθρώπινο αγαθό, την ελευθερία μας.
Σήμερα πλέον κατανοούμε γιατί ο δυτικός πολιτισμός,
μας δημιούργησε έναν καταιγισμό πλαστών και άχρηστων αναγκών. Όχι για να μας
κάνει πιο ευχάριστη τη ζωή, αλλά επειδή αυξάνοντας τις ανάγκες μας, γιγάντωνε
πλαστά τους φόβους μας. Μας έκανε υποταγμένους και εύκολα χειραγωγούμενους.
Ας αντιδράσουμε από σήμερα. Ας ελαχιστοποιήσουμε
τους φόβους μας ελαχιστοποιώντας τις πλαστές ανάγκες μας, αντικαθιστώντας τις
έννοιες του «αμοιβαίου συμφέροντος» και της περιστασιακής «ελεημοσύνης» με το
μόνιμο αίσθημα της ανθρώπινης αλληλεγγύης.
Η αλλαγή της πολιτισμικής συγκρότησης θα
επιτευχθεί ειρηνικά και αναίμακτα, αν και όταν αντιληφθούμε την αναγκαιότητα
μιας εσωτερικής μας αναμόρφωσης. Η πνευματική και συνειδησιακή συγκρότηση των
πολιτών καθορίζει την ποιότητα της Πολιτείας και η ποιότητα της Πολιτείας, τον
πολιτισμό που αυτή θα συγκροτήσει.
Η μεγάλη πολιτισμική αλλαγή θα αρχίσει να γίνεται
μια ειρηνική πραγματικότητα μόνο όταν κάνουμε την αγωνία μας, τον
δικαιολογημένο κοινωνικό θυμό μας και το αίσθημα της εκδίκησης, αξιοπρέπεια,
δουλειά, γνώση, υπευθυνότητα, συλλογικότητα.
Μιλάτε για μια επιστημονική επανάσταση συνδεδεμένη με ένα
καινούργιο πολιτισμικό ρεύμα, το οποίο μπορεί να αλλάξει το σύγχρονο κόσμο. Τι
«ευαγγελίζεται» το ρεύμα αυτό και που συνίσταται η νεωτερικότητά του, το
καινούργιο;
Ένα θεμελιώδες ερώτημα είναι το με ποιόν τρόπο
επιδρά το περιεχόμενο της επιστημονικής σκέψης στις δομές ενός πολιτισμικού
ρεύματος;
Αρχικά θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι οι θετικές
επιστήμες και σε προέκταση ο πυλώνας της επιστήμης, δεν θεμελιώνονται πάνω σε
πειραματικά αποδεδειγμένες έννοιες, όπως αφήνουμε πολλές φορές να εννοηθεί
Οι βάσεις των θετικών επιστημών είναι οι έννοιες
της «ύλης», του «χρόνου», και του «χώρου». Όμως οι έννοιες αυτές, όπως
γνωρίζουμε, δεν είναι ούτε χειροπιαστές ούτε αντικειμενικά προσδιορισμένες
αλλά, φιλοσοφικά κατηγορούμενα προσδιοριζόμενα με διαφορετικούς τρόπους, σε
διαφορετικές εποχές από διαφορετικούς πολιτισμούς.
Το πολύ σημαντικό όμως είναι ότι, οι έννοιες
αυτές δεν αποτελούν τη βάση μόνο του πυλώνα της επιστήμης ενός πολιτισμικού
ρεύματος αλλά και των άλλων δύο πυλώνων του, εκείνων της θρησκευτικότητας και
της κοινωνικής φιλοσοφίας.
Επακόλουθο αυτού του γεγονότος είναι ότι, αν
ανατραπεί το εννοιολογικό περιεχόμενο των εννοιών της «ύλης», του «χρόνου» και
του «χώρου» καταρρέει ολόκληρο το πολιτισμικό οικοδόμημα μιας κοινωνίας. Η
ανατροπή αυτή είναι προνόμιο των θετικών επιστημών και έχει επιτευχθεί από την
σύγχρονη επιστημονική σκέψη. Ως εκ τούτου, η ανατροπή και η αλλαγή του δυτικού
πολιτισμικού ρεύματος είναι ζήτημα χρόνου.
Η μεγάλη αυτή επιστημονική επανάσταση, που θα σχηματοποιήσει σε
νέες βάσεις τις κοινωνικές διοικητικές δομές, στηρίζεται σε δύο νέες βασικές
αλήθειες, επιστημονικά τεκμηριωμένες τόσο θεωρητικά όσο και πειραματικά.
Η πρώτη αλήθεια αναφέρεται στην αποκάλυψη του τι
είναι στην ουσία αυτό το οποίο ονομάζουμε αντικειμενική πραγματικότητα και σε
προέκταση, τι είναι αυτό το οποίο ονομάζουμε ύλη η οποία αποτελεί το θεό του
καταρρέοντος πολιτισμικού ρεύματος, στον βωμό της οποίας αλλά και των παραγώγων
της, πολλές φορές θυσιάζουμε ακόμα και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η σύγχρονη
επιστημονική σκέψη, μέσω της πειραματικής διαδικασίας, γνωρίζει πλέον ότι η
αισθητή υλική πραγματικότητα αποτελεί μια ψευδαίσθηση της ανθρώπινης
φυσιολογίας, η οποία δημιουργείται μέσα σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου
με την βοήθεια των αισθητηρίων οργάνων μας. Η υλική πραγματικότητα δεν είναι
παρά ένα matrix.
Σύμφωνα με την Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας
η υλική συμπαντική πραγματικότητα δεν είναι τίποτα άλλο παρά «η προβολή (το είδωλο,
το καθρέφτισμα) όσων υπάρχουν στο πραγματικό τετραδιάστατο μη Ευκλείδειο και
αθέατο Σύμπαν πάνω σε έναν ψεύτικο τρισδιάστατο και Ευκλείδειο χώρο που
φτιάχνουν πλαστά οι αισθήσεις μας». Τον χώρο αυτό η Ειδική Θεωρία της
Σχετικότητας ονομάζει χώρο Minkowski.
Η δεύτερη επιστημονική αλήθεια στην οποία θα
στηριχθεί το νέο πολιτισμικό ρεύμα είναι ή έννοια της ολικότητας. Το Σύμπαν της
σύγχρονης επιστήμης είναι ένα ενιαίο σύστημα το οποίο δεν μερίζεται, ούτε
αποτελείται από μέρη. Η αίσθηση των εξατομικευμένων αντικειμένων και μορφών δεν
αποτελεί παρά μια νέα πλάνη η οποία στηρίζεται σε μια ιδιομορφία, βασικά, της
όρασής μας αλλά γενικότερα της εγκεφαλικής μας συγκρότησης.
Η αλήθεια είναι ότι τα πάντα μέσα στο Σύμπαν
είναι Ένα. Μια απέραντη ενιαία, και αδιαίρετη ενότητα. Μέσα σε αυτή την
ενότητα χάνεται η έννοια της εξατομίκευσης της προσωπικής ύπαρξης. Αυτό
σημαίνει ότι δεν μπορεί να ευτυχή το μέρος, αν πάσχει το όλον.
Η ευτυχία των μερών μπορεί να επιτευχθεί μέσω της
ευτυχίας του συνόλου. Η διαπίστωση αυτή οδηγεί σε μια κοινωνική φιλοσοφία του
«εμείς» και του «είμαι» καταργώντας την κοινωνική φιλοσοφία του «εγώ» και του
«έχω».
Συγχρόνως, το θεώρημα δράσης αντίδρασης μας διδάσκει ότι, μέσα σε
ένα ενιαία και αδιάσπαστη συμπαντική ουσία, κάθε κακή δράση μας πάνω στο μέρος,
δημιουργεί την ενστικτώδη αντίδραση του συνόλου πάνω σε μας. Με λίγα λόγια ότι
κάνουμε το εισπράττουμε πολλαπλάσια από κάθε γωνιά της συμπαντικής ενότητας.
Τέλος η έννοια της συμπαντικής αδιαίρετης
ενότητας δημιουργεί μια νέα περιβαλλοντική συνείδηση εφόσον, η φύση είναι ένα
μέρος του όλου και κάθε δράση μας εναντίον της σημαίνει δράση ολόκληρης της
δημιουργίας εναντίον μας.
Δηλαδή λέτε πως ο,τιδήποτε
αντιλαμβανόμαστε γύρω μας είναι ψευδές; Είναι matrix; Ό,τι μάθαμε είναι λάθος;
Ότι μάθαμε μέχρι σήμερα μας βοήθησε να
δημιουργήσουμε όλα όσα χρειάζονταν για να αναπτύξουμε τον σημερινό δυτικό
πολιτισμό. Δεν ήταν λάθος αλλά περιορισμοί της αλήθειας μέσα στα πλαίσια των
δυνατοτήτων της ανθρώπινης φυσιολογίας και δογματικής.
Όπως ανέφερε και ο Δημόκριτος: «Yπάρχουν δύο είδη
γνώσης, η μία μέσω των αισθήσεων και η άλλη μέσω της διάνοιας. Από αυτές,
εκείνη που αποκτάται μέσω της διάνοιας την αποκαλεί γνήσια, αποδίδοντάς της
αξιοπιστία για την εκφορά σωστής κρίσης, ενώ εκείνη που αποκτάται μέσω των
αισθήσεων την ονομάζει νόθα, μην αναγνωρίζοντάς της το αλάθητο για τη διάγνωση
του αληθινού. Λέγει κατά λέξη, «υπάρχουν δύο μορφές γνώσεις, μία γνήσια και μία
νόθα. Στη νόθα ανήκουν όλα τα παρακάτω, η όραση, η ακοή, η οσμή, η γεύση, η
αφή. Η άλλη μορφή γνώσης είναι γνήσια, που είναι ξέχωρη από αυτή».
Η
σύγχρονη επιστημονική γνώση έχει αρχίσει να αντιλαμβάνεται τη γνώση που
αποκτάται μέσω της διάνοιας και πάνω σε αυτήν δομεί το Νέο Πολιτισμικό Ρεύμα.
Ποιά είναι κατά τη γνώμη σας, η επίδραση όλων των σύγχρονων
επιστημονικών θεωριών στη νέα δομική συγκρότηση των δυτικών κοινωνιών;
Μια κοινωνία, η οποία έχει συνειδητοποιήσει τους
προηγούμενους φυσικούς κανόνες, αναγνωρίζει ως βασική αξία της την
«ελευθερία» στo πλαίσιo της ενότητας. Μέσο κατάκτησης της ελευθερίας αποτελεί η
πνευματικότητα.
Αποτέλεσμα της προηγούμενης διαπίστωσης είναι ότι πρώτη και βασική
επιδίωξη του ανθρώπου πρέπει να είναι η διασφάλιση και επέκταση της
πνευματικότητάς του. Αυτό όμως που θα πρέπει να διευκρινιστεί είναι ότι το
πνεύμα δεν αποτελεί ένα ανεξάρτητο φιλοσοφικό κατηγόρημα, αλλά μια άλλη έκφραση
της έννοιας της ελευθερίας.
Πνευματικός άνθρωπος είναι ο ελεύθερος και
κοινωνικοποιημένος άνθρωπος. Πνευματικότητα δεν σημαίνει εξαΰλωση αλλά
απελευθέρωση.
Η επιστήμη δίνει τα όπλα προκειμένου να
συγκροτήσουμε έναν νέο ουμανιστικό πολιτισμό. Όμως οι κοινωνικές εξελίξεις
έχουν δρομολογηθεί προς μια στρεβλή κατεύθυνση Ως εκ τούτου δεν υπάρχει παρά
μόνο μια διέξοδος από την κρίση, η συνειδητοποίηση της ανάγκης μιας εσωτερικής
προσωπικής μας αναμόρφωσης, Μια τέτοια εξέλιξη θα έχει ως βραχυπρόθεσμο
αποτέλεσμα την αναμόρφωση των καθιερωμένων θεσμών και μακροπρόθεσμα την
κατάρρευση της σημερινής οικονομίστικης λογικής και την ανάπτυξη ενός νέου
Ουμανιστικού Πολιτισμού.
Έτσι είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι, η
επανάσταση η οποία ήδη συντελείται στους τομείς της ενέργειας, της τεχνολογίας,
της οικογενειακής ζωής, τις σχέσεις των δύο φύλων, του τομέα της επικοινωνίας,
θα έχει ως αποτέλεσμα, αργά ή γρήγορα, μια πολιτική και πολιτιστική έκρηξη, για
την οποία πρέπει όλοι να είμαστε προετοιμασμένοι. Η προετοιμασία όμως αυτή δεν
είναι εύκολη εφόσον προσκρούει σε μια στρεβλά και εγωϊστικά αναπτυγμένη αίσθηση
του «δημόσιου και οικονομικού συμφέροντος»
Παρόλα αυτά, όσο δύσκολο και αν είναι, το πρώτο
βήμα του Νέου Πολιτισμικού Ρεύματος πρέπει να γίνει τώρα. Είναι επιτακτική
ανάγκη, το συντομότερο δυνατόν, να αντικατασταθεί ο πολιτισμός του Homo
Sapiens, του σοφού ανθρώπου των πολέμων του αίματος και των καταστροφών, από
τον ουμανιστικό πολιτισμό του Homo Universalis, του Συμπαντικού ανθρώπου, που
τόσο έχουμε ανάγκη.
Οι νέες επιστημονικές ανακαλύψεις ή διαπιστώσεις
παραμένουν στο περιθώριο του εκπαιδευτικού συστήματος και γιατί;
Είναι θέμα των δυτικών «εκπαιδευτικών συστημάτων». Τα συστήματα
αυτά προωθούν μόνο τις γνώσεις που αποβλέπουν στην θεοποίηση της ύλης και
της ατομικότητας, ως παραγόντων της οικονομικής ανάπτυξης. Η λογική των
εκπαιδευτικών αυτών συστημάτων θεωρεί, αλλά δεν ομολογεί, ότι η οικονομική
ευμάρεια είναι ο μόνος παράγοντας που οδηγεί στην ευτυχία της κοινωνίας και του
ανθρώπου.
Όλα είναι ένα, όλα είναι τώρα;
Όπως αναφέρει ο Αϊνστάιν: «Για εμάς τους ορκισμένους φυσικούς η διάκριση ανάμεσα στο
παρελθόν το παρόν και το μέλλον είναι μόνο μια ψευδαίσθηση ακόμα και αν είναι
τόσο επίμονη».
Η έννοια του «χρόνου» στη σύγχρονη Φυσική
τροποποιείται ριζικά έτσι ώστε, έννοιες όπως αυτές του «παρόντος», του
«μέλλοντος» και του «παρελθόντος» δεν έχουν πλέον επιστημονικό νόημα. Ομοίως,
δεν έχουν νόημα έννοιες όπως αυτές, του «εδώ» και του «εκεί», του «πάνω» ή του
«κάτω». Στο Σύμπαν της σύγχρονης επιστημονικής πραγματικότητας το «εδώ» είναι
«παντού» και το «τώρα» ταυτίζεται με το «χθες» και το «αύριο».
Υπάρχουν άλλοι επιστήμονες ή φιλόσοφοι εντός ή εκτός Ελλάδας με
τους οποίους συμφωνείτε στην αναγκαιότητα του νέου αυτού πολιτισμικού ρεύματος;
Όπως πλέον διαφαίνεται, το μηχανιστικό και
υλιστικό κοσμοείδωλο, που θεμελιώθηκε κατά τον 16ο-17οαιώνα, έχει σχεδόν
κλείσει τον ιστορικό του κύκλο αφήνοντας πίσω του τα συντρίμμια ενός
καταρρέοντος δυτικού πολιτισμού σε κοινωνικό, οικονομικό και θεολογικό επίπεδο.
Η ανάγκη δημιουργίας ενός νέου δυτικού
πολιτισμικού ρεύματος είναι επιτακτική όσο ποτέ άλλοτε. Το πρόβλημα όμως είναι
η αναζήτηση των αξιακών και ηθικών βάσεων της ανάπτυξης του νέου αυτού
ανθρωπιστικού πολιτισμικού ρεύματος.
Την ανάγκη αυτή έχουν επισημάνει, προτείνοντας
λύσεις, μεγάλοι διανοητές σε ολόκληρο τον κόσμο αλλά και στην Ελλάδα.
Αναφέρουμε ενδεικτικά τους Τόφλερ, Μαρκούζε και Νέγκρι.
Εκτός αυτών όμως, τόσο η διάσημη Λέσχη της Ρώμης,
όσο και η Ομάδα Φουτουριστών στο Stanford Research Institute, μελετώντας τα
πολύ επικίνδυνα μελλοντικά προβλήματα της ανθρωπότητας, κατέληξαν στο
συμπέρασμα ότι η τρέχουσα κοσμοθεωρία και οι τεχνολογίες που αυτή υποστηρίζει,
έχουν μεν δημιουργήσει τεράστια οφέλη σε ένα επίπεδο, αλλά συγχρόνως είναι
απαρχαιωμένες και υπεύθυνες για τη δημιουργία του παγκόσμιου μεγάλου
προβλήματος. Οι συγγραφείς αυτών των μελετών διατύπωσαν μια πρότασή εξόδου από
την κρίση που δεν είχε να κάνει με την οικονομία, την τεχνολογία ή την
πολιτική.
Περισσότερο εξαρτιόταν από την επανάκτηση αυτού
που ο Άλντους Χάξλεϊ όρισε ως προαιώνια φιλοσοφία: Μια κατανόηση της σχέσης
μεταξύ του εαυτού μας και του κόσμου που βρίσκεται στη ρίζα κάθε μεγάλου
κοινωνικού, θρησκευτικού ή φιλοσοφικού κινήματος.
Όπως επισημαίνουν οι διανοητές Hugh Kearney,
Βuckminster Fullet, John Strohmeier και Peter Westbrook, οι βάσεις μιας νέας
πολιτισμικής συγκρότησης απορρέει μόνο μέσα από ένα σύστημα σκέψης, το οποίο
πήγασε από την αρχαία Ελληνική διανόηση. Ποιός όμως τους άκουσε και ποιός
τους ακούει ακόμα και σήμερα;
Πέρα από την ακαδημαϊκή σας δράση πως αλλιώς οργανώνεστε και
προωθείτε τις ιδέες σας;
Οι ιδέες δεν έχουν ατομική, αλλά συλλογική
πατρότητα, ως εκ τούτου δεν είναι δυνατόν να προωθούνται συγκεκριμένα από
κάποιον. Η γνώση της αλήθειας των όντων δεν αποτελεί κτήση κανενός. Όλοι μας
αποτελούμε μετόχους της συμπαντικής γνώσης στο επίπεδο των δυνατοτήτων μας. Η
γνώση είναι δύναμη και η συνολική δύναμη του σύμπαντος μερίζεται στους
ανθρώπους δίχως να διαμερίζεται και δεν αποτελεί αποκλειστικό κτήμα κανενός.
Η σχέση της γνώσης με τον άνθρωπο είναι ερωτική
και όπως αναφέρει και ο καθηγητής της θεολογικής σχολής του Πανεπιστημίου
Αθηνών Μ. Μπέγζος: «Η
κτητική γνώση μένει ανέραστη, αλλά η μετοχική γνώση γίνεται ερωτική πράξη. Η
αλήθεια δεν είναι καρπός στεγνού λογισμού των φυσικομαθηματικών επιστημών και
στυγνού υπολογισμού κεφαλαιοκρατικών συμφερόντων, αλλά αποτελεί γέννημα θρέμμα
του ερωτικού λόγου. Μόνο στον έρωτα ενώνεται η ζωή με τη σκέψη, η γνώση με την
πράξη, η θεωρία με την εφαρμογή. Και μόνο σε ένα τέτοιο ορίζοντα σχεσιακού,
υπαρξιακού διαλόγου, συμβιωτικού και ερωτικού λόγου βρίσκει η ζωή το νόημα της,
παίρνει ξανά πάλι σημασία και αποκτά όντως αξία».
Προτείνω να δείτε:
1. «Η ψευδαίσθηση του αισθητού κόσμου»
2. «Επιστήμη και Νέα Κοινωνική Φιλοσοφία»
3. «Επιστήμη, Τεχνολογία και Κοινωνία»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου