ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΝΕΑΡΧΟΥ- ΞΕΠΟΥΛΗΜΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗ ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ

TO ΠΑΡΟΝ

31/7/2011

ΞΕΠΟΥΛΗΜΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗ ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ Γράφει ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΝΕΑΡΧΟΥ Πρέσβυς ε.τ. Η πικρή αλήθεια πίσω από τις αποφάσεις της έκτακτης Συνόδου Κορυφής

Μιλώντας για την πολιτική τέχνη στο έργο του «Πρωταγόρας», ο Πλάτων καταφεύγει σ' έναν από τους ωραίους φιλοσοφικούς μύθους που χρησιμοποιεί στους Διαλόγους του.

Ήταν, λέει, μια εποχή που οι θεοί υπήρχαν και οι θνητοί δεν υπήρχαν. Όταν ήρθε ο ειμαρμένος χρόνος για τη γένεσή τους, ο Προμηθεύς έκλεψε από την Αθηνά και τον Ήφαιστο την έντεχνη σοφία και το πυρ και τους τα έδωσε ως πόρο και τέχνη ζωής. Έτσι, λέει, ο άνθρωπος απέκτησε την περί τη ζωή σοφία. Δεν είχε όμως την τέχνη την πολιτική. Την τελευταία την είχε ο Ζευς.  Οι άνθρωποι συγκεντρώθηκαν σε πόλεις για να προστατεύονται από τα θηρία. Οι συγκρούσεις όμως και οι «αλληλοφθορίες» μεταξύ τους έφτασαν σε τέτοιον βαθμό, που ο Ζευς ανησύχησε ότι θα εξέλιπε το ανθρώπινο γένος. Κάλεσε, λοιπόν, τον Ερμή και τον έστειλε να φέρει στους ανθρώπους την τέχνη την πολιτική, με τη μορφή της αιδούς και της δίκης.  Σε ποιους να τη δώσω; τον ρώτησε ο Ερμής. Σε ορισμένους, όπως μοιράζουμε τα ταλέντα; Όχι, απάντησε ο Ζευς. Να τη δώσεις σε όλους. Όλοι έχουν ανάγκη από την αιδώ και τη δίκη. Έτσι θα μπορούν να έχουν οι πόλεις ευταξία και οι άνθρωποι δεσμούς που να δημιουργούν αλληλεγγύη και φιλία μεταξύ τους. Από ποιον Δία  να ζητήσει κανείς σήμερα  να ξαναστείλει τον Ερμή  για να επανορθώσει  το νόημα της πολιτικής;  Πάνω από την πολιτική υπερίσχυσαν σήμερα οι λεγόμενες αγορές και η κερδοσκοπική ασυδοσία ενός ανεξέλεγκτου διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος, κατά πλήρη εκτροπή από τον παραδοσιακό παραγωγικό καπιταλισμό. Από ποιον Δία να ζητήσει κανείς σήμερα να ξαναστείλει τον Ερμή για να επαναφέρει την πολιτική της αιδούς και της δίκης; Να επανορθώσει το νόημα, το ηθικό σθένος και την καλώς νοούμενη λειτουργία της πολιτικής;  Ειδικότερα σε ό,τι αφορά την Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή ιδέα απήχθη κυριολεκτικά. Χρησιμοποιήθηκε ως Δούρειος Ίππος για την επιβολή ως καθεστώτος ενός ακραίου νεοφιλελευθερισμού, που παρουσιάσθηκε ως δήθεν αναπόφευκτος για την κοινή ευρωπαϊκή αγορά και την ευρωπαϊκή οικοδόμηση.  Με την ίδια λογική, η Ευρωπαϊκή Ένωση ταυτίσθηκε, στη συνέχεια, με την παγκοσμιοποίηση. Είναι προφανής, εντούτοις, η αντίφαση και ο παραλογισμός που ενέχει η σύγχυση μιας περιφερειακής αγοράς, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, με την παγκόσμια αγορά. Ο άκρατος νεοφιλελευθερισμός υπονομεύει τις ισότιμες σχέσεις μεταξύ των χωρών-μελών και ενισχύει τις κυριαρχικές τάσεις των ισχυροτέρων χωρών. Πολύ περισσότερο όταν η κοινή αγορά δεν εδράζεται σε πραγματική πολιτική ένωση, που παράγει εξ ορισμού συνεργατική αλληλεγγύη. Όταν επίσης τα ανοικτά σ' όλο τον κόσμο σύνορα θέτουν σε δεινή θέση τις λιγότερο ανταγωνιστικές χώρες-μέλη.  Η προώθηση της ενότητας των αγορών, χωρίς την παράλληλη και ισότιμη πολιτική ένωση, καταλήγει σε συσχετισμούς ισχύος της αγοράς. Σε κυριαρχία δηλαδή των ισχυροτέρων και σε εξάρτηση και αποικιοποίηση των ασθενεστέρων.  Αυτό ισχύει ακόμα και όταν δηλώνεται ως στόχος η περαιτέρω πολιτική εμβάθυνση και η ομοσπονδοποίηση της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Η ειδοποιός διαφορά είναι το επίπεδο στο οποίο προωθείται αυτή η ενοποίηση. Η πραγματική πολιτική ένωση προωθείται σε θεσμικό διακρατικό επίπεδο, όπου ισχύει η αρχή της ισοτιμίας. Όταν προωθείται στο ιδιωτικό επίπεδο της αγοράς, αντικαθρεφτίζονται αναπόφευκτα οι συσχετισμοί ισχύος της αγοράς και καταλήγει σε ηγεμονία των ισχυρών. Η εξέλιξη αυτή αντιμάχεται την ιδέα μιας Ευρώπης των λαών και υπονομεύει μακροπρόθεσμα τις ευρωπαϊκές ισορροπίες και την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση.  Η Μ. Βρετανία είναι αυτή που, μαζί με τις ΗΠΑ, πρωτοστάτησε στην επιβολή του νεοφιλελευθερισμού και, αργότερα, της παγκοσμιοποίησης στην Ευρώπη. Όπως όμως στο διεθνές επίπεδο επωφελήθηκε από την παγκοσμιοποίηση πρωτίστως η Κίνα, στο Ευρωπαϊκό επίπεδο επωφελήθηκε από τη νεοφιλελεύθερη πολιτική των αγορών και την παγκοσμιοποίηση η Γερμανία. Η τελευταία εξελίσσεται, με όχημα την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη νεοφιλελεύθερη πολιτική, σε ηγεμονική δύναμη της Ευρώπης. Αντιλαμβάνεται κανείς με ποια ανάμεικτα αισθήματα αντιμετωπίζεται η εξέλιξη και η δυναμική αυτή από άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις, όπως η Μ. Βρετανία και η Γαλλία, αλλά και από άλλες, μικρότερες χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Οι τελευταίες βλέπουν το ευρωπαϊκό όνειρο να μετατρέπεται γι' αυτές σε υφαρπαγή του εθνικού τους πλούτου και σε περιορισμένη εθνική ανεξαρτησία και κυριαρχία. Η ΕΚΤΑΚΤΗ ΣΥΝΟΔΟΣ ΚΟΡΥΦΗΣ ΣΤΟΧΕΥΣΕ ΠΡΟΣ ΣΩΣΤΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ. ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΟΜΩΣ ΕΙΝΑΙ ΑΝΕΠΑΡΚΗ ΛΟΓΩ ΤΟΥ ΕΓΚΛΩΒΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΣΤΗ ΛΟΓΙΚΗ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝΟι κατευθύνσεις προς τις οποίες στόχευσε η έκτακτη Σύνοδος Κορυφής για την αντιμετώπιση πρωτίστως του ελληνικού χρέους αλλά και την προάσπιση γενικότερα της συνοχής της Ευρωζώνης, είναι σωστές. Τα αποτελέσματα όμως που προμηνύουν οι αποφάσεις της είναι ανεπαρκή.  Ο κύριος λόγος οφείλεται, με πρωταγωνίστρια τη Γερμανία, στην εμμονή στη λογική των αγορών, μέρος της οποίας είναι και η συμμετοχή των ιδιωτικών τραπεζών στην επιχείρηση αντιμετωπίσεως του ελληνικού δημοσίου χρέους. Ασφαλώς, μια βιώσιμη διαχείριση του ελληνικού χρέους προϋποθέτει: σημαντική περικοπή, μείωση του επιτοκίου, επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής και αναπτυξιακή βοήθεια.  Σύμφωνα με τα ανακοινωθέντα αποτελέσματα της Συνόδου, το χρέος θα περικοπεί συνολικά κατά 54 δισ., ποσό που αντιπροσωπεύει την άμεση περικοπή του χρέους, με την ελεγχόμενη επιλεκτική χρεοκοπία, τη μείωση σε βάθος χρόνου του επιτοκίου και την επαναγορά ομολόγων στη δευτερογενή αγορά. Έγκυροι όμως διεθνείς αναλυτές αμφισβητούν την εικόνα αυτή και υποστηρίζουν ότι τελικά δεν θα υπάρξει μείωση, αλλά αύξηση του δημοσίου χρέους. Η αύξηση θα προέλθει κυρίως από τις εγγυήσεις που ανέλαβε να παράσχει η Ελλάδα στις ιδιωτικές τράπεζες που συμμετέχουν στην εθελοντική ανταλλαγή των παλαιών ομολόγων με νέα, με παράλληλη μείωση κατά 20% της ονομαστικής τους αξίας. Σημειώνεται σχετικά ότι από τα 109 δισ. ευρώ του νέου δανείου, 35 δισ. θα παρακρατηθούν ως εγγύηση των ξένων ιδιωτικών τραπεζών, 20 δισ. για την κάλυψη των ελληνικών τραπεζών και 20 δισ. για την επαναγορά ομολόγων στη δευτερογενή αγορά. Θα μείνει, δηλαδή, ως υπόλοιπο νέο δάνειο στην Ελλάδα το ποσόν των 34 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα, κατά τον Hugo Dixon, αρχισυντάκτη του Reuters Breakingviews, το χρέος λόγω κυρίως των εγγυήσεων προς τις ιδιωτικές τράπεζες θα αυξηθεί κατά 32 δισ. και θα ανέλθει στο 179% του ΑΕΠ. Ανεξάρτητα όμως από την εγκυρότητα των εκτιμήσεων αυτών, είναι προφανές ότι η συνολική περικοπή του χρέους, η επαναγορά ομολόγων και η αναπτυξιακή βοήθεια είναι ανεπαρκείς και αφήνουν σε εκκρεμότητα τη βιωσιμότητα του ελληνικού εξωτερικού χρέους.  Σε ό,τι αφορά ειδικότερα την αναπτυξιακή βοήθεια, που εμφανίσθηκε αρχικά πομπωδώς ως Ευρωπαϊκό Σχέδιο Μάρσαλ, συνίσταται, συγκεκριμένα, στους ήδη δεδομένους πόρους του ΕΣΠΑ, που ανέρχονται σε 25 δισ. ευρώ, και σε 12 δισ. από πόρους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.  ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΕΣ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΟΪΜΠΛΕ ΓΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗ ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ Η εμμονή για παροχή εκ μέρους της Ελλάδος εμπράγματων εγγυήσεων είναι μια άλλη όψη των άνισων σχέσεων και των ανατροπών που φέρνουν οι συσχετισμοί ισχύος της αγοράς στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, η οποία αποτελείται, υποτίθεται, από ισότιμα μέλη. Υπάρχει ήδη το προηγούμενο του πρώτου Μνημονίου και της συνοδευτικής δανειακής συμβάσεως, στην οποία προβλέπονται κάθε είδους αντισυνταγματικές εμπράγματες εγγυήσεις και υποθηκεύσεις εθνικής περιουσίας. Υπάρχει επίσης το Ταμείο Δημόσιας Περιουσίας, στο οποίο μεταβιβάζονται, κατά ανέκκλητο τρόπο, κρατική περιουσία και κρατικά δικαιώματα, με αποκλειστικό σκοπό την εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους. Στο ίδιο πνεύμα, στις αποφάσεις της Έκτακτης Συνόδου Κορυφής προβλέπονται επίσης εμπράγματες εγγυήσεις, παρά τις απαρνήσεις και διαψεύσεις της κυβερνήσεως. Συγκεκριμένα, στο σημείο 9 των Συμπερασμάτων αναφέρεται ότι «θα γίνουν αντίστοιχες διευθετήσεις εγγυήσεων (υπονοούνται σαφώς εμπράγματες εγγυήσεις), όπου απαιτείται, για την κάλυψη του κινδύνου που προκύπτει για τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης από τις εγγυήσεις τους στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF)».  Για το ποιοι είναι οι όροι και οι προϋποθέσεις με τις οποίες παρέχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση τα δάνεια προς την Ελλάδα, για την αντιμετώπιση του εξωτερικού χρέους, έγινε επίσης πολύ σαφής προσφάτως ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, μετά το προηγούμενο του Προέδρου των χωρών-μελών της Ευρωζώνης, Λουξεμβουργιανού Γιούνγκερ.  Ο γερμανός υπουργός, σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Stern» δήλωσε, χωρίς περιστροφές, ότι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση «πρέπει να προχωρήσει» και ότι «κράτη που παίρνουν βοήθεια πρέπει, σε αντάλλαγμα, να παραχωρούν μέρος της κυριαρχίας τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση». «Η επιλογή αυτή», πρόσθεσε, «είναι προτιμότερη από την έξωσή τους από την Ευρωζώνη». Σε επιστολή του επίσης προς μέλη του γερμανικού Κοινοβουλίου επεσήμανε ότι η Γερμανία «δεν δίνει λευκή επιταγή» στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) για την αγορά ομολόγων στη δευτερογενή αγορά.  Ήθελε με την επισήμανση αυτή να καθησυχάσει τους ανησυχούντες βουλευτές ότι η αρχή που έγινε, κατ' εξαίρεση, για την Ελλάδα και για ένα μικρό σχετικά ποσό (20 δισ.) δεν θα οδηγήσει σταδιακά στην υιοθέτηση της ιδέας του Ευρωομολόγου ή μιας παραλλαγής του.  Οι δηλώσεις αυτές δείχνουν σαφώς ότι είμαστε ακόμη πολύ μακριά από την ιδέα μιας ισότιμης πολιτικής ενώσεως, που προεβλήθη ως ιδεώδες της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Ειδικότερα η Γερμανία έχει κάθε λόγο να εμμένει στους πολύ πλεονεκτικούς γι' αυτήν όρους της αγοράς, προβάλλοντας το λογικό επιχείρημα ότι δεν μπορεί να επωμίζεται την κακή πολιτική, την ανεπάρκεια και τα χρέη άλλων.  Αντιπαρέρχεται όμως το γεγονός ότι η νεοφιλελεύθερη λειτουργία της Ευρωπαϊκής αγοράς, σε συνδυασμό με την παγκοσμιοποίηση και το ανεξέλεγκτο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα, δημιουργεί μέγα πρόβλημα στις περιφερειακές χώρες-μέλη, που είναι λιγότερο ανταγωνιστικές. Το πρόβλημά τους, επομένως, δεν είναι μόνο εσωτερικό, το οποίο δεν πρέπει καθόλου να υποτιμάται, αλλά επίσης και εξωτερικό.  Τι προσφέρεται, λοιπόν, με βάση τη νεοφιλελεύθερη λογική και την παγκοσμιοποίηση στις χώρες αυτές ως δήθεν μονόδρομος; Το ξεπούλημα του εθνικού τους πλούτου και ο περιορισμός της εθνικής κυριαρχίας τους;  Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΩΣ ΛΥΔΙΑ ΛΙΘΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΟΔΟ  ΑΠΟ ΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΡΙΣΗΑνεξάρτητα από το αν θα αποδειχθεί τελικά βιώσιμη η διαχείριση, με τους σημερινούς όρους, του δυσθεώρητου εξωτερικού χρέους, λυδία λίθος για την έξοδο από τη σημερινή κρίση είναι η ανασυγκρότηση της παραγωγής της χώρας και η ανάπτυξη.

Η μετακύλση στο μέλλον των δανειακών υποχρεώσεων μέχρι το 2020, το χαμηλότερο επιτόκιο και η εξασφαλισμένη για μια περίοδο δανειακή χρηματοδότηση παρέχουν, θεωρητικά, ένα παράθυρο ευκαιρίας για την ανάληψη μιας συγκροτημένης και εντατικής προσπάθειας στον τομέα της αναπτύξεως.  Με ποια όμως εργαλεία θα αναληφθεί μια τέτοια προσπάθεια και με ποιο πνεύμα θα κινητοποιηθεί ο ελληνικός λαός; Πώς θα αναστραφεί επίσης το κλίμα υφέσεως, όταν προϋπόθεση και του νέου δανεισμού είναι η εμμονή σε μια σκληρή πολιτική λιτότητας, που πολύ πιθανόν να επιβαρυνθεί με νέα ακόμη μέτρα και περικοπές; Δεδηλωμένη πολιτική της κυβερνήσεως, που είναι εναρμονισμένη με τους όρους και τις προϋποθέσεις των δανείων, είναι το ξεπούλημα της εθνικής περιουσίας και η εγκατάλειψη από το κράτος του ρόλου που είχε μέχρι σήμερα, στο πλαίσιο μιας μεικτής οικονομίας.  Το ξεπούλημα της εθνικής περιουσίας παρουσιάζεται ως απαραίτητος όρος για την εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους. Στην πραγματικότητα όμως ο όρος αυτός χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για την καταστροφή του μοντέλου της μεικτής οικονομίας της χώρας, την επιβολή ενός ακραίου νεοφιλελευθερισμού και την υφαρπαγή, σε τιμή μάλιστα ευκαιρίας, του εθνικού πλούτου της χώρας.  Η πολιτική αυτή αναμένει να έρθει η ανάπτυξη από τους ημεδαπούς και κυρίως αλλοδαπούς αγοραστές του εθνικού πλούτου της χώρας, περιλαμβανομένων των στρατηγικών της υποδομών και των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας. Με ποια λογική θα κινητοποιηθεί «πατριωτικά» ο ελληνικός λαός για την ανάπτυξη της χώρας, όταν ως μόνη δήθεν διέξοδος του προτείνεται το ξεπούλημα του εθνικού του πλούτου και ο περιορισμός της εθνικής ανεξαρτησίας και κυριαρχίας του; Γιατί, π.χ., η ΔΕΗ δεν μπορεί να εκπονήσει 15ετές αναπτυξιακό πρόγραμμα πολλών δισ. και να συμβάλει αποφασιστικά στην ενεργειακή ανάπτυξη, αφήνοντας χώρο και σε οποιονδήποτε άλλον ενδιαφερόμενο επενδυτή που είναι πραγματικά ανταγωνιστικός;  Γιατί δεν μπορεί να συνεργασθεί και με ξένες εταιρείες στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια, και πρέπει απλώς να ξεπουληθεί σε ιδιώτες; Το ίδιο ισχύει και για άλλες στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεις και υποδομές, που είναι συνυφασμένες με την ίδια την εθνική υπόσταση της Ελλάδος και τις δυνατότητές της να ασκεί εθνική πολιτική και στρατηγική. Μεταξύ αυτών είναι και ο ορυκτός πλούτος, για τον οποίο υπάρχουν πολύ ελπιδοφόρες ενδείξεις και προοπτικές. Η πολιτική του αφελληνισμού της ελληνικής οικονομίας, με άλλοθι την Ευρώπη και την παγκοσμιοποίηση, σε συνδυασμό και με άλλες πολιτικές, όπως π.χ. η ανοχή στη λαθρομετανάστευση και τα ιδεολογήματα της «πολυπολιτισμικότητας» στην παιδεία, πλήττει καίρια την εθνική ανεξαρτησία και κυριαρχία και την ίδια την εθνική υπόσταση της χώρας.